Pek çok araç kullanıcısı, trafik kuralları ile ilgili detaylara ne yazık ki hakim değildir. Trafikte geçiş üstünlüğü de bu önemli kurallardan bir tanesidir. Günümüzde buna istinaden birçok yanlış bilgi mevcut olduğundan çoğu kişide kafa karışıklığı oluşur. Tüm bu yanlışlıkları ve karışıklığı çözmek için detaylı ve doğru bilgilere içeriğimizden ulaşabilirsiniz.
Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir?
Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından belirlenmiş olan belirli araçların görev esnasında trafikte tehlikeye sokulmaması ve aciliyet durumlarında daima öncelik verme zorunluluğuna “geçiş üstünlüğü” denir. Karayolları Trafik Kanunu içerisinde ise tanımı “Görev sırasında belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartıyla trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı olmamalarıdır.” Şeklinde yapılmıştır.
Geçiş Hakkı ile Arasındaki Fark Nedir?
Geçiş hakkı, araç sürücülerinin ve yayaların diğer araç sürücüleri ve yayalara göre yolları kullanma önceliğine denir. Bunu yayaların geçiş hakkı önceliği ile ya da kontrolsüz kavşaklarda sağ tarafta yer alan araçlara geçiş hakkı verilmesi ile örneklendirebiliriz. Ancak geçiş üstünlüğü, bundan çok farklı olarak belirlenmiş görev araçlarının acil durumlarda trafik kurallarından muaf olarak öncelikli geçişe hakları olma durumudur.
Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar Hangileridir?
- Acil hasta taşıyan ya da olay yerine giden ambulans
- Acil durum için yolda olan itfaiye aracı
- Işıklı uyarısı açık halde trafikte olan kolluk kuvveti araçları (polis, zabıta, jandarma)
- Resmi statüdeki korunan araçlar
- Kamu görevlilerince kullanılan resmi statüye sahip korunan araçlar
- Organ, doku ve/veya kan nakil araçları
- Doğalgaz müdahale araçları
- Koruma araçları
- Bakanlık onaylı şekilde temsil ettiği görev niteliği ve önemi bakımından ilgili kişileri taşıyan araçlar
- Kar ve/veya buz ile mücadele araçları.
Bu listede yer alan araçların tümü olağan trafik kurallarından muaf olabilen, trafik seyrinde farklılıklara sebep olabilecek şekilde önceliği sağlanması gereken görev araçlarıdır. Ek olarak; bu araçların taklidi durumunda (siren, ışık kullanımı vb.) cezai işlem uygulaması yapılır.
Geçiş Üstünlüğü Ne Zaman Kullanılır?
Genellikle acil hasta, kaza durumları, afet hali, yol çalışmaları, iklime bağlı acil durumlar, kortejler, törenler gibi zamanlarda kullanılır. Gerçek bir aciliyet içermediği halde bunu kullanan araç sürücülerinin tespit edilmesi durumunda cezai yaptırım uygulanması söz konusudur.
Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlara Nasıl Yol Verilir?
Geçiş üstünlüğünün trafiği tıkamadan ve doğru bir şekilde kullanılması için öncelikle üstünlüğe sahip olan araçların yan yana gelmeden, yolu tıkamayacak şekilde hızlarını kontrollü şekilde yükseltmesi gerekir. Bu sayede diğer araç sürücülerinin rahatlıkla yol vermesi ve trafikte güvenlik sorunu oluşmaması sağlanır. Üstünlüğü olan araç için daima sol şerit boşaltılmalı ve diğer araçlar sağ şeride geçmelidir. Böylece diğer araçlar için de akan trafikte sorun olmaksızın acil durum için yolda olan araç için yol açık hale getirilir.
Kavşaklar İçin Geçiş Üstünlüğü Durumları
Kavşak geçiş üstünlüğü, trafikte geçiş üstünlüğünden farklıdır. Geçiş hakkı ile geçiş üstünlüğünün bir arada olduğu bir tanım gibi düşünebilirsiniz. Çünkü uygulanmadığı takdirde cezai işleme sahip olan ve trafik kurallarınca belirlenmiş kavşak geçiş kurallarını içerir. Trafikte tehlikeye yol açabileceği için kavşaklar için geçiş önceliği kritik bir konu olarak ele alınır. Dolayısıyla kavşaklarda trafik lambalarına ve levhalara ekstra dikkat edilmelidir.
- Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar,
- Tramvaylar,
- Bölünmüş yoldan bağlanan araçlar,
- Geçiş yolunda karayoluna bağlanan araçlar kavşakta geçiş önceliğine sahip olan araçlardır.